Εκκλησία και ραδιόφωνο

Η 10ΧΡΟΝΗ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΛΑΡΙΣΑ


Eκκλησία και ραδιόφωνο *


* Ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει και ο λόγος
που οφείλει να εκφράσει η Θεολογία μέσω των FM





Του Χάρη Ανδρεόπουλου*,
xaan@theo.auth.gr



Για την Ορθόδοξη Εκκλησία ισχύει ο βιβλικός λόγος «Κύριος έδωκεν επιστήμην ανθρώποις ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού» (Σοφίας Σειράχ, 38, 1 – 6). Συνεπώς, όσον αφορά το ευαγγελικό και παιδαγωγικό έργο της η Εκκλησία μπορεί να επωφελείται πάντοτε των νεωτέρων ευρημάτων της τεχνολογίας και να τα αξιοποιεί. Αυτή την τακτική ακολούθησε η Εκκλησία και στην ιστορική πορεία της. Ετσι αξιοποίησε την εφεύρεση της τυπογραφίας και έκανε το μεγάλο βήμα για την εκτύπωση και διάδοση του βιβλίου των βιβλίων, της Βίβλου. Στην αυγή του νέου αιώνα του οπτικοακουστικού πολιτισμού και της πληροφορίας η Εκκλησία και ο λόγος της βρέθηκαν μπροστά σε μια νέα πρόκληση που λέγεται «ηλεκτρονικός Τύπος», και ο οποίος εδώ και χρόνια έχει εισβάλει το προσκήνιο της ιστορίας, δημιουργώντας νέα επι- κοινωνιακά δεδομένα.

Βασικός σκοπός της θεολογίας ήταν και είναι να μειώσει την απόσταση ανάμεσα στο λόγο και τη πράξη, στο μήνυμα του Ευαγγελίου και τους ανθρώπους και αυτή η αποστολή της βρίσκεται στην εποχή μας απέναντι σε νέες προκλήσεις. Από την εποχή του παπύρου και της τυπογραφίας που χρησιμοποίησε η Εκκλησία (αλλά και τα κατά μόνας ενεργήσαντα πεφωτισμένα μέλη της: άγιοι πατέρες, ιεραπόστολοι, θεολόγοι, πνευματικοί άνθρωποι, κ.λ.π.), ως μέσον, για να περάσει το θεολογικό μήνυμά της στους ανθρώπους, φθάσαμε σήμερα στη άμεση οικουμενική επικοινωνία, μέσω της δορυφορικής τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και του διαδικτύου (internet), με αποτέλεσμα ο γαλαξίας μας να έχει μεταβληθεί θεωρητικά σε μια μεγάλη γειτονιά, όπου οι άνθρωποι, μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογικά αναβαθμισμένων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), να μπορούν να ενημερωθούν επί παντός του επιστητού, αλλά επιπροσθέτως να μιλήσουν, να διαλεχθούν, να (επι-) κοινωνήσουν.

Η Εκκλησία της Ελλάδος όχι μόνο δεν έμεινε απαθής απέναντι στις εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά επί αρχιεπισκοπείας του μακαριστού Σεραφείμ και μετά την κατάλυση του κρατικού μονοπωλίου στη ραδιοτηλεόραση έστησε έναν άρτιο Ραδιοφωνικό Σταθμό (Ρ/Σ), με αντιπρόεδρο του Δ.Σ. τον τότε Θηβών και Λεβαδείας και σημερινό αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, ο οποίος ήταν ουσιαστικά και εκείνος που έβαλε τις πλάτες για να λάβει σάρκα και οστά το δύσκολο εγχείρημα (βλ. σχετ. «Οι θέσεις και οι γνώσεις του νέου Αρχιεπισκόπου για τα ΜΜΕ», «Ελευθερία», 10/2/08, σελ. 7). Στη συνέχεια (το 1998), με ενέργειες του τότε αρχιεπισκόπου, μακαριστού κυρού Χριστοδούλου, ο Ρ/Σ αναβαθμίσθηκε τεχνολογικά και βελτιώθηκε ποιοτικά, για να ξαναπεράσει (το 2008) στα χέρια του νεοεκλεγέντος αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου με σταθερό σκοπό και στόχο να προβάλλει η Εκκλησία το μήνυμά της μέσα από ένα νέο επικοινωνιακό εργαλείο, το οποίο λειτουργεί ως προέκταση του άμβωνα για τη διάδοση του ευαγγελικού μηνύματος, αλλά και για παρεμβάσεις θεολογικού προβληματισμού σε ευρύτερη της ενορίας κλίμακα.

Αλλά και στη τοπική μας Εκκλησία η πρόκληση αυτή αξιοποιήθηκε και με το παραπάνω, όπως δείχνουν και τα στοιχεία της έρευνας της Γενικής Γραμματείας και Ενημέρωσης του υπ. Τύπου (αναλυτικά η έρευνα στην ιστοσελίδα του υπουργείου
www.minpress.gr) που έφερε στην δημοσιότητα πέρυσι τον Ιούλιο η «Ελευθερία», στοιχεία (υψηλή ακροαματικότητα, με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά) που δείχνουν ότι η δουλειά στο εκκλησιαστικό ραδιόφωνο της πόλης μας πιάνει τόπο.

Εδώ και δέκα χρόνια, με πρωτοβουλία του οικείου ιεράρχη, σεβασμιοτάτου κ.κ. Ιγνατίου, ένας νέος «άμβωνας» προστέθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου. Πρόκειται για τον άμβωνα της Εκκλησιαστικής Ραδιοφωνίας, ο οποίος, επί 24ωρου βάσεως, εκπέμπει μέσω των ερτζιανών και από την συχνότητα των 96,3 μεγακύκλων των FM, τόσο το σωτηριώδες μήνυμα του Ευαγγελίου, όσο και τις θέσεις της Εκκλησίας για σημαντικά προβλήματα της κοινωνίας – πάντα μέσω της θεολογικής τους θέασης και προσέγγισης, μέσα από το πρίσμα και το ήθος της ορθόδοξης θεολογίας. Από την προαναφερθείσα έρευνα που δημοσιοποίησε η «Ε» και από την ψήφο εμπιστοσύνης που δίνει η δημοσκόπηση στο τοπικό εκκλησιαστικό ραδιόφωνο, κατατάσσοντάς το ανάμεσα στα πρώτα σε σειρά κατάταξης τοπικά ραδιόφωνα, προκύπτει ότι η Εκκλησιαστική Ραδιοφωνία της Ι. Μητρόπολης Λαρίσης έχει πετύχει έναν άθλο, ένα επίτευγμα, όπως παρατηρεί και ο έγκριτος δημοσιογράφος και σχολιογράφος Δ.Χ. στην «Ελευθερία της Δευτέρας» (23/7/07, σελ. 3):

«Πολύ καλή η ακροαματικότητα του ραδιοφωνικού σταθμού της Μητρόπολης Λάρισας, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του υπουργείου. Ειδικά αν σκεφθεί κανείς ότι πρόκειται για «ειδικής φύσεως σταθμό», πρόκειται για επίτευγμα. Ακόμη καλύτερο; Οι λίαν ενδιαφέρουσες εκπομπές λόγου που μας χαρίζει. Ας συνεχίσουν...»

* Ακούγεται, λοιπόν, πολύ το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο της Λάρισας: με γενικό ποσοστό ακροαματικότητας κοντά στο 6% βρίσκεται - μαζί με τον Ρ/Σ της Ι. Μ. Δημητριάδος, που επίσης συγκεντρώνει παρόμοιο υψηλό ποσοστό - στην κορυφή σ’ επίπεδο Θεσσαλίας κι’ ευρύτερα Κεντρικής Ελλάδος μεταξύ των Ρ/Σ των αντίστοιχων Ι. Μητροπόλεων, ενώ το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο του κεντρικού (Αθήνα) Ρ/Σ της Εκκλησίας της Ελλάδος, που κυμαίνεται στο 2,5% περίπου.

Η υψηλή αυτή ακροαματικότητα ανεβάζει και τον πήχυ της ευθύνης του Ρ/Σ της Ι. Μητρόπολης και, παράλληλα, μεγαλώνει το χρέος της Θεολογίας - ως σωτηριολογικού περιεχομένου του Ευαγγελίου, και της Βίβλου ευρύτερα, αλλά και ως ανθρωπιστικής επιστήμης που μπορεί να επιτελέσει κοινωνικό ρόλο – να δώσει στους Λαρισαίους πνευματική τροφή. Να εκφράσει λόγο για τα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο, προβλήματα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά, ειδικά (οικολογία - περιβάλλον, γενετική, ευθανασία, κ.λ.π.) και υπαρξιακά. Για όλα αυτά τα προβλήματα η θεολογία έχει να πει το λόγο της. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφήσει τον εαυτό της να περιοριστεί σε ένα αισθητικό περίβλημα, συγκινητικό βεβαίως αλλά και συνάμα περιοριστικό, ούτε σε μια ξεπερασμένη, όταν δεν είναι περιθωριοποιημένη, εικόνα, χωρίς να λάβει υπόψη της τη βαθιά ζωή που διαπνέει την Εκκλησία.

Η θεολογία, ειδικά στις μέρες μας καλείται να επωφεληθεί των περιστάσεων προκειμένου να διαδραματίσει ρόλο πρωταγωνιστικό στο σχηματοποιούμενο νέο – μετανεωτερικό - κοινωνικό γίγνεσθαι. Μέσω των δυνατοτήτων που της δίδονται οφείλει η θεολογία να «εισβάλει» στη ανοικτή κοινωνία και να ασχοληθεί με δραστηριότητες και πράγματα που δεν περιορίζονται στα στενά εκκλησιαστικά δεδομένα, αλλά προκαλούν ένα ευρύτερο ανθρώπινο ενδιαφέρον. Ο Χριστός δεν είναι μόνο στο Ευαγγέλιο, αλλά και μέσα στην πραγματικότητα! Η θεολογία, γράφει ο πανεπιστημιακός καθηγητής (Θεολογίας, ΑΠΘ) και μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου (Κρήτης) κ.κ. Ανδρέας Νανάκης, δεν υπάρχει για να αναπαράγει αντιγραφικώς μόνο ή για να μιμείται τα σπουδαία επιτεύγματα του παρελθόντος, αλλά κυρίως για να αναδεικνύει την δυναμική του νοήματός τους. Γι’ αυτό καλείται να αναζητεί διαρκώς το νέο, ως συνάρτηση της δυναμικής της αλλά και των εκάστοτε νέων αιτημάτων της ζωής («Δόγμα και ζωή του ορθοδόξου χριστιανού», περ. «Ορθοδοξία», εκδ. Οικουμενικού Πατριαρχείου, τ. 2002, Γ’, σελ. 531).

Μέσα από το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο της Λάρισας η θεολογία ως φωνή της Εκκλησίας και μήνυμα του Ευαγγελίου, ως ιστορικοφιλολογική επιστήμη, αλλά και ως φορέας πολιτισμικών αξιών, προσπαθεί να κρατήσει ζωντανό και δυναμικό το λόγο της, διαλεγόμενη με τη τοπική κοινωνία. Το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο λειτουργώντας ως η όντως άλλη, η πράγματι διαφορετική φωνή των ερτζιανών, με διαρκή, έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, εκπομπές θεολογικού προβληματισμού, πολιτιστικές και φιλολογικές παρεμβάσεις, βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική, μας προσκαλεί καθημερινώς και επί 24ώρου βάσεως στο ταξίδι του, στη ραδιοφωνική συχνότητα μιας άλλης ποιότητας, στους 96,3 μεγακύκλους των FM. Οσοι πιστοί…

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ, καθηγητής στο Γυμνάσιο Αρμενίου και παραγωγός της εκπομπής «Θεολογία και Κοινωνία» στο Ρ/Σ της Ι. Μητρόπολης Λάρισας (96,3 FM, http://theology-xaris.blogspot.com).

* Αρθρο που δημοσιεύθηκε στην ¨Ελευθερία" (06/06/2008, σελ. 8)