Θεολογικός Σύνδεσμος Λάρισας

Σας αναμένουμε στο Θεολογικό Σύνδεσμο

Tα Θρησκευτικά ως μάθημα πολιτισμού

 

Τα Θρησκευτικά θα πρέπει να μετεξελιχθούν σε ένα «πολιτιστικό μάθημα» το οποίο έχοντας περιεχόμενο γνωσιολογικό και επίκεντρο την ορθόδοξη παράδοση, θα απευθύνεται σε όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκευτικής ή ομολογιακής ταυτότητας, τόνισε ο πρόεδρος του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, καθηγητής Χρυσόστομος Σταμούλης μιλώντας σε εκδήλωση (8.12.2011) που διοργάνωσε το 14^ο Γυμνάσιο Λάρισας στο πατάρι του βιβλιοπωλείου “Παιδεία”.

 

* Αναλυτικό ρεπορτάζ στο Θεολογικό Σύνδεσμο

“Τι θρησκευτικό μάθημα θέλουμε;”

Η εποχή μας, μία εποχή εξελίξεων και αναζητήσεων, καθιστά περισσότερο αναγκαίο από ποτέ το θρησκευτικό εγγραμματισμό. Το ερώτημα βέβαια είναι ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά του και με ποιους τρόπους θα γίνει προσιτός στους νέους ανθρώπους και αυριανούς πολίτες.

M’ αφορμή αυτόν τον προβληματισμό, o oποίος αποτελεί και επίκαιρο θέμα συζήτησης στο εκπαιδευτικό και κοινωνικό χώρο, το 14ο Γυμνάσιο Λάρισας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Βραδιές Θεολογίας», διοργανώνει για τους θεολόγους της θεσσαλικής περιφέρειας εκδήλωση - συζήτηση την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011 και ώρα 7 το απόγευμα με θέμα: «Ανίχνευση κυοφορίας ή λόγος περί εκθεμάτων μουσείου; Οι προοπτικές του θρησκευτικού μαθήματος σήμερα», η οποία θα πραγματοποιηθεί στο φιλόξενο χώρο του βιβλιοπωλείου “ΠΑΙΔΕΙΑ” (Μεγ. Αλεξάνδρου 6, Λάρισα), όπου τα τελευταία  χρόνια  πραγματοποιούνται με μεγάλη επιτυχία οι “Βραδιές Θεολογίας”.

Κεντρικός εισηγητής θα είναι ο  Δρ. Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επίσης,  ο Δρ. Νικόλαος Παύλου, Διευθυντής του 14ου Γυμνασίου Λάρισας θα μιλήσει για τα νέα προγράμματα σπουδών του θρησκευτικού μαθήματος στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, ενώ ο υπ. Δρ. Χάρης Ανδρεόπουλος, θεολόγος M.Th., καθηγητής του Γυμνασίου και του ΓΕΛ Γαλαξιδίου και η Νέλλη Πανάγου θεολόγος, Μ.Th., καθηγήτρια του 9^ου ΓΕΛ Λάρισας θα αναφερθούν στο διδακτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται για την θρησκευτική αγωγή στα ωρολόγια προγράμματα του “Νέου Σχολείου”, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εξαγγελίες του υπ. Παιδείας. 

* Iστοχώρος, “Θεολογικός Σύνδεσμος”: http://religiousnet.blogspot.com

Συμπόσιο για θέματα Βιοηθικής

Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Καθολικών Αθηνών διοργανώνει Συμπόσιο με θέμα: "ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ, Μέρος Α': Η αρχή της ζωής" την Παρασκευή 6/5 από ώρα 16.30-19.30 και το Σάββατο7/5/2011 από ώρα 9.30- 19.00, στο  Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, οδ. Βασ. Κωνσταντίνου, 48, Αθήνα,  σύμφωνα με το εξής πρόγραμμα:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 6-5-2011

16.30 – 17.00 : Προσέλευση - εγγραφές

17.00 – 17.30 : Χαιρετισμοί – Κήρυξη έναρξης συμποσίου

17.30 – 18.00 : p. Patrick Verspieren sj, Υπεύθυνος του τμήματος Βιοιατρικής Ηθικής του Πανεπιστημιακού Κέντρου των Ιησουϊτών Sevres, Παρίσι.

«Ιστορικό πανόραμα και πανόραμα ηθικών στοχασμών στην Ευρώπη πάνω στις ιατρικές πράξεις για την αρχή της ζωής»

18.00 – 18.30 : Διάλειμμα-καφές

18.30 – 19.00 : κ. Μυρτώ Δραγώνα- Μονάχου, Ομότιμη καθηγήτρια Φιλοσοφίας

Πανεπιστημίων Αθηνών και Κρήτης, τέως μέλος Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, τέως μέλος Εθνικής Αρχής Ιατρικά Υποβοηθούμενης

Αναπαραγωγής, Διδάσκουσα στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Βιοηθικής του

Πανεπιστημίου Κρήτης. «Η ηθική σημασία της προγεννητικής ανθρώπινης ζωής και η Βιοηθική. Μία διεπιστημονική φιλοσοφική θεώρηση».

19.00 – 19.30 : Δρ Τάκης Βιδάλης, Δρ Νομικής, Συνεργάτης Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Εμπειρογνώμων Ε.Ε., UNESCO, «Από πότε υπάρχει το πρόσωπο; Η προσέγγιση του Δικαίου»

19.30 – 20.30 : Ερωτήσεις, συζήτηση, Συντονίζει η κ. Μαρία Σικ, νομικός

ΣΑΒΒΑΤΟ, 7-5-2011

9.30 : Προσέλευση

10.00 – 10.15 : p. Patrick Verspieren sj, Αναφορά στη χθεσινή συνεδρία και οδηγίες για τη σημερινή.

10.15 - 10.45 : Video: «Η ζωή υπό αμφισβήτηση»

10.45 – 11.15 : «Μαρτυρίες ζωής»

11.15 – 11.45 : Διάλειμμα-καφές

11.45 – 12.15 : Don Michele Aramini, Καθηγητής Κοινωνικής Ηθικής στο Kαθολικό Πανεπιστήμιο της Ιεράς Καρδίας – Μιλάνο, «Συνήθειες, εμπειρίες, ηθικές αναφορές και ηθικές απαιτήσεις»

12.15 – 12.45 : Dott-ssa Maria-Luisa Di Pietro, Επίκουρος καθηγήτρια στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Ιεράς Καρδίας – Ρώμη, εντεταλμένη Καθηγήτρια Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο Lateranense, μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τη Βιοηθική, Προεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, Ιταλία, «Η συμβουλευτική από ηθικής πλευράς στα ζευγάρια με προβλήματα στειρότητας»

12.45 – 13.15 : Δρ. Αριστομένης Ματσάγγας,

Θεολόγος- Ψυχίατρος, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής και Οικογενειακής Θεραπείας, διδάσκων στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, διδάσκων στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας της θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, « Η μη αιτιώδης συνάφεια»

13.15 – 13.45 : Don Michele Aramini, « Η θεραπευτική χρήση των βλαστοκυττάρων».

13.45- 14.30 : Συζήτηση

14.30 – 16.00 : Γεύμα

16.00 – 16.30 : κ. Απόστολος Νικολαΐδης, καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Θρησκείας και της Κοινωνικής Ηθικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εκπρόσωπος της επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, «Η αρχή της ζωής: ορθόδοξη-εκκλησιαστική βιοηθική Προσέγγιση».

16.30 – 17.00 : κ. Μιλτιάδης Βάντσος, επίκουρος καθηγητής Θεολογίας Παν/μιο Θεσ/νίκης, «Η χριστιανική προσέγγιση της βιοηθικής στην πολυπολιτισμική

κοινωνία»

17.00 -17.30 : p. Patrick Verspieren sj- don Michele Aramini, "Συμπεράσματα και προοπτικές για το αύριο".

17.30 – 18.30 : Συζήτηση

Συντονίζει η κ. Μαρία Σικ, νομικός

Υπεύθυνη Προγράμματος η κ. Άντζελα Σεστρίνη, εκπαιδευτικός

Υπεύθυνη Γραμματείας η κ. Αμάντα Φωσκόλου, εκπαιδευτικός

Υπεύθυνος Οικονομικών ο κ. Ρόκος Δελλατόλας, ασφαλιστής

Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση στα Ελληνικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Αγγλικά. Θα δοθούν πιστοποιητικά παρακολούθησης.

H "Θεολογία" για τον Φλωρόφσκυ

Kυκλοφόρησε τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία (τόμος 81, τεῦχος 4ο, Ὀκτώβριος-Δεκέμβριος 2010), τὸ ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο στὸν π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ.

Στὸ προλογικὸ σημείωμα μὲ τίτλο «Ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, θεολόγος τῆς νεοπατερικῆς σύνθεσης», ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου ἀποτυπώνει συνοπτικὰ τὶς βασικὲς ὄψεις τοῦ θεολογικοῦ προγράμματος τοῦ Ρώσου θεολόγου. Στὸ πρῶτο κείμενο μὲ τίτλο «π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ (1893-1979). Ἕνα σύντομο βιο-ἐργoγραφικὸ σημείωμα» οἱ Matthew Baker καὶ Νικόλαος Ἀσπρούλης παρέχουν ἕνα περίγραμμα τοῦ βίου καὶ τῶν δημοσιευμένων ἔργων τοῦ Φλωρόφσκυ. Ἀκολουθεῖ σὲ ἑλληνικὴ ἀπόδοση ἕνα σημαντικὸ κείμενο τοῦ ἴδιου τοῦ Φλωρόφσκυ μὲ τίτλο «Ἡ κληρονομιὰ καὶ ὁ σκοπὸς τῆς Ὀρθόδοξης θεολογίας», στὸ ὁποῖο ἐπισημαίνεται ἡ ἀναγκαιότητα τῆς νεοπατερικῆς σύνθεσης.

Ὁ Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης Ζηζιούλας στὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ: ὁ οἰκουμενικὸς διδάσκαλος» ἀνατέμνει βασικὲς ὄψεις (π.χ. ἐκχριστιανισμένος Ἑλληνισμός, ἡ ἀρχὴ τῆς ἐλευθερίας, ἡ Χριστολογία) τοῦ νεοπατερικοῦ παραδείγματος τοῦ Ρώσου θεολόγου.Ὁ Michel Stavrou στὸ μελέτημα μὲ τίτλο «Τὰ ἐπιστημολογικὰ κριτήρια τῆς νεοπατερικῆς σύνθεσης τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ», περιγράφει τοὺς κεντρικοὺς ἄξονες (π.χ. ἐπιστροφὴ στοὺς Πατέρες, καθολικὴ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας κ.ἄ.) τῆς νεοπατερικῆς πρότασης τοῦ Φλωρόφσκυ. Στὸ κείμενο «Ἡ θεολογία τῆς Ἱστορίας στὸν π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ» ὁ Μάριος Μπέγζος ἐμφαίνει τὴ σπουδαιότητα τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ προσωποκεντρισμοῦ στὴ θεολογικὴ σκέψη τοῦ Φλωρόφσκυ.

Ὁ Δημήτρης Μόσχος στὸ ἄρθρο του μὲ τίτλο «Τὸ ἱστορικὸ ἔργο τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ» ἀναδεικνύει τὴ βαθειὰ ἱστορικὴ συγκρότηση καὶ διαίσθηση τοῦ Φλωρόφσκυ. Ὁ Matthew Baker στὸ ἑπόμενο μελέτημα «‘Theology reasons’-in History: Neo-Patristic Synthesis and the Renewal of Theological Rationality», ἀναδεικνύει τὴν ἔμφαση ποὺ ἀποδίδει ο Φλωρόφσκυ στὸ καθῆκον τῆς θεολογίας ὡς μιᾶς κατ᾽ ἐξοχὴν ἐκκλησιαστικῆς ἄσκησης στὸ fides quaerens intellectum ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ἱστορικῶν γεγονότων τῆς θείας οἰκονομίας. Ἀκολουθεῖ σὲ μετάφραση ἀπὸ τὰ ρωσικὰ ἕνα παλαιὸ κείμενο τοῦ π. Γεωργίου «Ἡ προβληματικὴ τῆς ἐπανενώσεως τῶν χριστιανῶν», στὸ ὁποῖο γίνεται συζήτηση ποικίλων ὄψεων καὶ προβλημάτων σχετικὰ μὲ τὴν ἀνάγκη ἐπανενώσεως τῶν χριστιανῶν. Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀθανάσιος Γιέβτιτς στὸ ἄρθρο του «Ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ περὶ τῶν ὁρίων τῆς Ἐκκλησίας» προσεγγίζει κριτικὰ ἐπὶ τῇ βάσει τῆς κανονικῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας τὴ σχετικὴ ἐκκλησιολογικὴ ἀντίληψη τοῦ Φλωρόφσκυ.

Ἀκολουθεῖ σὲ μετάφραση καὶ σχολιασμὸ ἀπὸ τὸν π. Δημήτριο Μπαθρέλλο ἕνα κείμενο τοῦ Φλωρόφσκυ μὲ τίτλο «Ὁ διάκονος ὡς πρόβλημα στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία». Ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου στὸ κείμενό του «Φλωρόφσκυ καὶ Λόσκυ. Σχόλια στὴ θεολογικὴ διαμάχη γιὰ τὸ πρόβλημα τῶν δύο Οἰκονομιῶν» συζητάει τὴ διαμάχη τῶν δύο μεγάλων θεολόγων τῆς Ρωσικῆς διασπορᾶς σὲ σχέση μὲ τὴ νομιμότητα ἢ ὄχι τῆς ἀποδοχῆς μιᾶς διακριτῆς οἰκονομίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.Ὁ Jaroslav Skira στὸ ἄρθρο του «Destined before the foundation of the World: Creation and Incarnation in Georges Florovsky and John Zizioulas» ἀσχολεῖται μὲ τὶς βασικὲς καὶ συχνὰ συγγενεῖς ἀντιλήψεις τῶν δύο μεγάλων θεολόγων πάνω στὴν ὀργανικὴ σχέση Δημιουργίας καὶ Ἐνσάρκωσης.Ὁ Νικόλαος Ἀσπρούλης στὸ ἄρθρο του «‘Επόμενοι τοῖς ἁγίοις Πατράσιν’. Ὁ διάλογος μεταξὺ Φλωρόφσκυ καὶ Bulgakov σὲ σχέση μὲ τὸν τρόπο ἀνάγνωσης τῆς Παράδοσης. Εἰσαγωγικὲς παρατηρήσεις» ἀναδεικνύει τὰ βασικὰ κριτήρια τοῦ τρόπου προσέγγισης τῆς Παράδοσης ἀπὸ μέρους τῶν δύο αὐτῶν θεολόγων τῆς Διασπορᾶς.

Στὸ ἑπόμενο μελέτημα μὲ τίτλο «Ὁ ‘χριστιανικὸς Ἑλληνισμός’ τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ καὶ οἱ Ἕλληνες θεολόγοι τῆς γενιᾶς τοῦ ᾽60», ὁ Παντελῆς Καλαϊτζίδης ἐπιχειρεῖ νὰ προσεγγίσει τὸν τρόπο ποὺ χρησιμοποιήθηκε ἀπό μερίδα Ἑλλήνων θεολόγων τῆς γενιᾶς τοῦ ’60 μιὰ ἀπὸ τὶς βασικὲς διακηρύξεις τοῦ Φλωρόφσκυ. Ὁ Paul Gavrilyuk στὸ ἄρθρο «Ἐξελληνισμένος Χριστιανισμὸς τοῦ Harnack ἤ ‘ἱερὸς Ἑλληνισμός’ τοῦ Φλωρόφσκυ: Διερευνώντας δύο μετα-ἀφηγήσεις γιὰ τὴ σύζευξη τοῦ πρώιμου Χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ μὲ τὸν πολιτισμὸ τῆς ὕστερης ἀρχαιότητας» ἐξετάξει σὲ ἱστορικὴ προοπτικὴ τὶς μεθοδολογικὲς ὁμοιότητες τῶν προγραμμάτων τῶν δύο θεολόγων. Ὁ Θανάσης Παπαθανασίου στὸ μελέτημά του «‘Ἔσχατος ἐχθρός καταργεῖται...ὁ Χριστός; Ὁ ‘χριστιανικὸς Ἑλληνισμός’ τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ καὶ ἡ ἱεραποστολή» ἀνιχνεύει τὶς ἐπιπτώσεις καὶ προεκτάσεις ποὺ ἔχει ἡ σχετικὴ θέση τοῦ Φλωρόφσκυ στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία διατυπώνει καὶ ἐκφράζει τὸ μήνυμά της, ὅταν ἀνοίγεται στὸν κόσμο.

Ὁ π. Κωνσταντῖνος Νευροκοπλῆς στὸ ἄρθρο τοῦ «Homo Hypostasis: Τὸ ὑπόδειγμα τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου κατὰ τὸν π. Γ. Φλωρόφσκυ» προσφέρει μὲ βάση τὸ προλογικὸ τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ στὴν α΄ ἔκδοση τοῦ βίου τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ μιὰ πρωτότυπη πρόταση γιὰ μία ἀσκητικὴ τῆς θεολογίας. Στὴ συνέχεια ἀκολουθεῖ ἀπὸ τοὺς Matthew Baker καὶ Νικόλαο Ἀσπρούλη ἕνα παράρτημα μὲ τὴν πληρέστερη διεθνῆ δευτερογενῆ βιβλιογραφία πάνω στὸ ἔργο τοῦ Φλωρόφσκυ. Στὴ στήλη Παρεμβάσεις ὁ Ἀριστοτέλης Παπανικολάου στὸ κείμενο τοῦ «Παράδοση ἢ πολιτικὴ ταυτότητα; Ὁ ρόλος τῆς ‘Δύσης’ στὴ σύγχρονη ὀρθόδοξη θεολογία» ἐξετάζει τὸ ρόλο ποὺ διαδραματίζει ἡ ἔννοια τῆς Δύσης στὴ μεθοδολογία τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας. Στὸ τελευταῖο ἄρθρο τοῦ ἀφιερώματος μὲ τίτλο «Personalistic Dimensions of Neo-Patristic Synthesis and Modern Search for New Subjectivities» ὁ Sergey Horujy διερευνᾶ τὶς προεκτάσεις τῆς θεολογικῆς πρότασης τοῦ Ρώσου θεολόγου στὸ χῶρο τῆς φιλοσοφικῆς ἀνθρωπολογίας.Τὸ ἑπόμενο τεῦχος τῆς Θεολογίας (1/2011) μὲ θέματα ποικίλης ὕλης θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Ἀπρίλιο.

Στη Δημοκρατική Συμμαχία ο Λαρισαίος πρώην ευρωβουλευτής Γ. Δημητρακόπουλος

Στη Δημοκρατική Συμμαχία, το κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη, προσχώρησε, ο Λαρισαίος, πρώην ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, πολιτικός επιστήμων και δημοσιογράφος, γιος του αείμνηστου εκδότη της εφημερίδας "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", Γιώργος Δημητρακόπουλος. Πρόκειται για πολιτικό, ο οποίος κατά τη διάρκεια της πολύχρονης θητείας του στο Ευρωκοινοβούλιο έδειξε τις ευαισθησίες του για θέματα της εκπαίδευσης και την αγάπη του για την Εκκλησία, καθώq συνεχείς ήταν οι παρεμβάσεις του για τα θέματα που αφορούν στην αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και την ανάδειξη των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, τόση της Μεγάλης Εκκλησίας, όσο και των ομογενών μας στη Κωνσταντινούπολη.

Μετά από τη συνάντηση που είχε σήμερα με την πρόεδρος του κινήματος «Δημοκρατική Συμμαχία» Ντόρα Μπακογιάννη, ο πρώην ευρωβουλευτής της ΝΔ και πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Γιώργος Δημητρακόπουλος, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Η επιτυχής αντιμετώπιση της βαθιάς κρίσης που σήμερα διέρχεται τόσο η χώρα μας, όσο και η διεθνής κοινότητα, προϋποθέτει κατάθεση ολοκληρωμένων προτάσεων, σύνεση στη λήψη των αποφάσεων, νηφαλιότητα στην επιλογή των βημάτων για την υλοποίησή τους και ισχυρή βούληση για τη στήριξή τους.

Η Δημοκρατική Συμμαχία ως νέο πολιτικό κίνημα δείχνει αποφασισμένη με τις προτάσεις και τις επιλογές της, να συμβάλλει αφενός στη κατεύθυνση της ανασυγκρότησης της πατρίδας μας, αφετέρου στη βελτίωση της θέσης και της προσφοράς της στο Ευρωπαϊκό και το Διεθνές στερέωμα.

Με αυτό ως δεδομένο θέτω και εγώ τις γνώσεις και την πολύχρονη εμπειρία μου στους τομείς των διεθνών σχέσεων και της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας στις τάξεις της Δημοκρατικής Συμμαχίας, συμβάλλοντας έτσι στις προσπάθειες του κινήματος και της προέδρου του Ντόρας Μπακογιάννη».

Η πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συστράτευση του κ. Δημητρακόπουλου και του ανέθεσε την ευθύνη του τομέα εξωτερικής πολιτικής του κινήματος.

O αληθινός, ο ορθόδοξος Αγ. Βαλεντίνος

Τα αρχαία μαρτυρολόγια της Εκκλησίας της Ρώμης σημειώνουν τη 14η Φεβρουαρίου ως ημέρα μνήμης του «μάρτυρος Βαλεντίνου, πρεσβυτέρου Ρώμης» (Valentinus = σθεναρός στα λατινικά). Δυστυχώς τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο είναι ελλιπή.

Το μαρτύριο του αγίου στη Ρώμη

Ο άγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον 3ο αιώνα και ήταν ιερέας ο οποίος βοηθούσε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια των διωγμών από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ το Γότθο. Η μεγάλη αρετή και η κατηχητική δράση του αγίου είχαν γίνει γνωστές• έτσι συνελήφθηκε και παρουσιάστηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου… «Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να είσαι ο φίλος των εχθρών μας και απορρίπτεις τη φιλία μας;» ρώτησε ο αυτοκράτορας, τότε ο άγιος απάντησε, «Άρχοντα μου, αν ήξερες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχής και μαζί σου η αυτοκρατορία σου, θα απορρίπτατε τη λατρεία των ειδώλων και θα λατρεύατε τον αληθινό Θεό και τον Υιό του Ιησού Χριστό». Ένας από τους παρόντες δικαστές διέκοψε τον άγιο ρωτώντας τον τι πιστεύει για το Δία και τον Ερμή, τότε ο άγιος Βαλεντίνος θαρραλέα απάντησε «Είναι άθλιοι, και πέρασαν τη ζωή τους μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!» Ο δικαστής, εξαγριωμένος, φώναξε, «βλασφήμησε ενάντια στους Θεούς και ενάντια στην αυτοκρατορία!» Ο αυτοκράτορας εν τούτοις συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, ικανοποιημένος μιας και βρήκε την ευκαιρία να μάθει ποια ήταν επιτέλους η πίστη των Χριστιανών. Ο Βαλεντίνος βρήκε λοιπόν το θάρρος να τον προτρέψει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που είχε χύσει. «Πίστεψε στον Ιησού Χριστό, βαφτίσου και θα σωθείς, και ήδη από αυτή τη στιγμή θα διασφαλίσεις τη δόξα της αυτοκρατορίας σου και το θρίαμβο των όπλων σου» Ο Κλαύδιος άρχισε να πείθεται, και να λέει σε εκείνους που ήταν παρόντες: «ακούστε τι όμορφη διδασκαλία που μας κηρύττει αυτός ο άνθρωπος». Αλλά ο έπαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει «Δείτε πώς αυτός ο Χριστιανός παραπλανεί τον Πρίγκιπά μας». Τότε ο Κλαύδιος, παρέπεμψε τον άγιο σε άλλο δικαστή. Αυτός ονομάζονταν Αστέριος, είχε ένα μικρό κορίτσι που ήταν τυφλό δύο χρόνια. Ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, πως είναι το Φως του κόσμου, ρώτησε το Βαλεντίνο εάν θα μπορούσε να δώσει εκείνο το φως στο παιδί του. Ο άγιος Βαλεντίνος λοιπόν, έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί» Ω θαύμα μέγα! Το παιδί είδε! Έτσι ο δικαστής με όλη την οικογένειά του ομολόγησε Χριστό. Νήστεψαν για τρεις ημέρες, κατέστρεψαν τα είδωλα που είχαν στο σπίτι τους και τέλος έλαβαν το άγιο βάπτισμα. Μόλις ο αυτοκράτορας έμαθε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τους τιμωρήσει, όμως η σκέψη πως στα μάτια των υπηκόων του θα φανεί αδύναμος τον ανάγκασε να προδώσει το αίσθημα δικαίου που είχε. Έτσι λοιπόν ο άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους Χριστιανούς αφού πρώτα τους βασάνισαν τους αποκεφάλισαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 (ή 269).

Τα λείψανα του αγίου στην Αθήνα

Μετά το μαρτύριο κάποιοι χριστιανοί περιμάζεψαν το σώμα του αγίου και λίγο από το αίμα του σε κάποιο φιαλίδιο. Το σώμα του Μάρτυρα μεταφέρθηκε και θάφτηκε στις Κατακόμβες της αγίας Πρίσκιλλας, τόπο κατεξοχήν ενταφιασμού των μαρτύρων. Με την πάροδο του χρόνου, κατά κάποιο τρόπο «λησμονήθηκε» δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες νέοι μάρτυρες για αρκετούς αιώνες. Η ανάμνηση όμως του μαρτυρίου του αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης. Επίσημα η μνήμη του αγίου Βαλεντίνου θεσπίστηκε το 496 από τον Πάπα άγιο Γελάσιο.Έτσι περνούν 15 αιώνες και φθάνουμε στα 1815 οπότε η θεία βούληση έμελλε να «ταράξει» την αιώνια ανάπαυση του αγίου. Τότε τα λείψανα δωρήθηκαν από τον Πάπα σε κάποιον ευγενή Ιταλό ιερέα (κατά την συνήθεια της εποχής). Ύστερα τα λείψανα «χάνονται» πάλι μέχρι το 1907 οπότε τα ξαναβρίσκουμε στη Μυτιλήνη! στο ρωμαιοκαθολικό ναό της Παναγίας. Φαίνεται πως μετά το θάνατο του κληρικού αυτού κάποιος απόγονος του ο οποίος είχε κληρονομήσει τα λείψανα πρέπει να μετανάστευσε στη Μυτιλήνη, στην οποία τότε υπήρχε ακμάζουσα κοινότητα δυτικό-ευρωπαίων ρωμαιοκαθολικών Χριστιανών. Εκεί λοιπόν παραμένουν μέχρι και το 1990 οπότε και μεταφέρονται στην Αθήνα στο ναό των αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας της Ιταλικής παροικίας, όπου και βρίσκονται μέχρι σήμερα.

Άγιος Βαλεντίνος ο Έλληνας

Αρχικά θα πρέπει να πούμε πως επαρκή στοιχεία για την εθνική καταγωγή του αγίου δεν υπάρχουν εκτός κάποιες (αποχρώσες) ενδείξεις πως ο άγιος ήταν ελληνικής καταγωγής. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως η αρχαιότερη απεικόνιση του αγίου που φέρει την επιγραφή «O ΑΓΙΟC BAΛΕΝΤΙΝΟC» στα ελληνικά, βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Αρχαίας (Santa Maria Antiqua) του 6ου αιώνα η οποία ήταν η ενορία των Ελλήνων της Ρώμης. Στο ναό αυτό τιμούσαν ιδιαίτερα τους Έλληνες αγίους και γενικά τους εξ’ Ανατολής. Την αγιογράφηση και την ανακαίνιση του ναού είχε παραγγείλει ο Έλληνας Πάπας Ιωάννης ο Ζ’ (705-707) και την τελείωσαν οι διάδοχοί του, μεταξύ των οποίων ο τελευταίος Έλληνας Πάπας Ρώμης Ζαχαρίας (741-752). Ίσως όμως δεν είναι τυχαίο ότι μετά από 17 αιώνες τα λείψανα ήρθαν στην Ελλάδα. Το θέμα όμως εδώ χωρά ακόμη πολύ έρευνα.

Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων

Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων…Ο άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους, λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους. Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.Περά από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου• άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή. Σίγουρο πάντως είναι πως ο άγιος δεν έχει καμία σχέση με το εμπόριο (marketing) των λουλουδιών, των δώρων και των κοσμικών κέντρων που ευτελίζουν τον Έρωτα, το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού.

Άγιος Βαλεντίνος και Ορθοδοξία

Πολλοί είναι όμως αυτοί που προβάλλουν την ένσταση πως ο άγιος Βαλεντίνος δεν αναφέρεται πουθενά στο εορτολόγιο της Ορθόδοξής Εκκλησίας. Πράγματι στις 14 Φεβρουαρίου στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας αναφέρονται οι όσιοι Αυξέντιος, Μάρωνας και οι νεομάρτυρες Νικόλαος και Δαμιανός. Η εξήγηση είναι απλή: την αρχαία εποχή που συντάσσονταν οι αγιολογικοί κατάλογοι, τα συναξάρια και τα μαρτυρολόγια είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα και η φήμη ενός αγίου δεν σήμαινε πως εκτεινόταν σε όλη την Εκκλησία. Έτσι υπάρχουν άγιοι που τιμώνταν σε μία περιοχή πολύ ενώ σε άλλη ήταν εντελώς άγνωστοι, π.χ ο άγιος Δημήτριος που είναι πασίγνωστος σε όλη την Ανατολική Εκκλησία, στη Δύση δεν τιμάται καθόλου, είναι σχεδόν άγνωστος, αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν είναι άγιος. Άλλο παράδειγμα από τη σύγχρονη Εκκλησία: ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης (†1922) ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστός, στη Ρωσία είναι παντελώς άγνωστος, αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν είναι άγιος.Ο άγιος Βαλεντίνος είναι άγιος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και δεν τίθεται θέμα επειδή τιμάται στη Δύση σήμερα, το Σχίσμα –η μεγάλη αυτή τραγωδία και μέγα σκάνδαλο της διαίρεσης των Χριστιανών- ήρθε πολύ αργότερα. Όσοι λοιπόν τιμούν τον άγιο Βαλεντίνο έργο θεάρεστο επιτελούν γιατί «Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ… καί ὁ Θεός ἡμῶν ἐν ἁγίοις ἐπαναπαύεται».

Τιμή μάρτυρος-Μίμησις μάρτυρος

Τιμούμε τους αγίους μας και τον άγιο Βαλεντίνο όταν μιμούμαστε το θάρρος τους να διακηρύττουν την πίστη τους στο Σωτήρα Χριστό ακόμη και με κόστος την ίδια τους τη ζωή. Τους τιμούμε όταν τους επικαλούμαστε να πρεσβεύσουν στον Θεό να μας ελεήσει και να συγχωρέσει τις πολλές μας αμαρτίες. Τους τιμούμε όταν μας είναι υποδείγματα κατά Χριστόν ζωής. Δεν τιμούμε τους αγίους όταν εξαντλούμε την «τιμή» τους σε κοσμικές διασκεδάσεις και γλέντια στην καλύτερη περίπτωση… Τιμή μάρτυρος – Μίμησις μάρτυρος!

Πηγές:

1. Εγκυκλοπαίδεια New Advent (www.newadvent.org)

2. Patron Saints Index (www.catholic-forum.com/saints/indexsnt.htm)

3. Oxford Dictionary of Saints

4. Ελληνισμός & Ορθοδοξία, Εκδόσεις PSL Λιβάνη

5. Ο άγιος Βαλεντίνος της Αθήνας, Εκδόσεις Καλός Τύπος

Αναδημοσίευση: Ιστολόγιο, "Η Θεολογία Μεσοπέλαγα" (http://e-theologia.blogspot.com/2011/02/blog-post_12.html)